عوامل موثر بر مقدار آب موردنیاز بدن
این که بدن شما در طول شبانه روز به چه مقدار آب نوشیدنی سالم نیاز دارد بستگی به عوامل و معیارهای گوناگونی دارد که از هر فرد به فرد دیگر متفاوت خواهد بود. برای بزرگسالان، توصیهی عمومی مصرف حدود دو و نیم لیتر برای زنان و سه و نیم لیتر برای مردان است. با توجه به این که امروزه انسانها امروزه حدودا بیست درصد از آب مورد نیاز بدن خود را از راههایی غیر از نوشیدن مستقیم آب آشامیدنی تامین میکنند (نوشیدن چای و آبمیوه)، این مقدار توصیهشده شامل همان نوشیدنیهای غیر از آب نیز میشود.
شما ممکن است نسبت به فرد دیگری که با او زندگی میکنید مقدار متفاوتی از آب نیاز داشته باشید. مقدار آبی که شما برای نوشیدن نیاز دارید بستگی به عوامل متعددی دارد که در زیر به بررسی آنها میپردازیم:
یک. جایی که زندگی میکنید
طبیعتا انسانها در مناطق جغرافیایی گوناگون با شرایط آب و هوایی متفاوتی از هم زندگی میکنند. قطعا مقدار آبی که بدن یک فرد ورزشکار که در جغرافیای گرم و خشک زندگی میکند با مقدار آبی که یک سالمند ساکن جغرافیای سرد یا مربوط نیاز دارد متفاوت خواهد بود. گرما، رطوبت و خشکی منطقهی جغرافیایی محل سکونت و فعالیت شما تاثیر بسزایی بر مقدار آبی که بدن شما در طول شبانه روز نیاز دارد خواهد داشت.
دو. رژیم غذایی شما
رژیم غذایی شما میتواند به گونهای تنظیم شده باشد که بدن شما را در شرایطی قرار دهد که نسبت یک فرد دیگر با رژیم غذایی متفاوت مقدار بیشتر یا کمتری آب نیاز داشته باشید. برای مثال، اگر جزو افرادی هستید که مقدار زیادی قهوه یا دیگر نوشیدنیهای کافئیندار در طول روز مصرف میکنند پس نسبت به دیگران در طول شبانه روز مقدار بیشتری هم آب از دست میدهید. پس نیاز به نوشیدن آب بیشتری نسبت به افرادی دارید که کمتر از شما کافئین مصرف میکنند.
همچنین اگر رژیم غذایی شما نسبت به فرد دیگری، شامل مقدار بیشتری نمک، فلفل یا شکر میباشد، پس قاعدتا به مقدار بیشتری آب آشامیدنی هم نیاز دارید، همانطور که افرادی که غذاهای آبدار مثل سوپ و آش در برنامه غذایی خود دارند کمتر از افرادی که فقط فستفود مصرف میکنند نیاز به نوشیدن آب آشامیدنی تصفیه شده خواهند داشت.
سه. دما و فصل
طبیعتا در ماهها و فصلهای گرم سال که تعریق بدن بیشتر شده و دمای بدن بالاتر میرود، نیاز بیشتری به نوشیدن آب سالم خواهید داشت نسبت به فصول و ماههای سرد سال که تعریق و دمای بدن را به حداقل میرساند. همینطور اگر محیط کار و زندگی شما محیطی گرم و پرحرارت است (کورههای آجرپزی، نانواییها و…) دمای بدن شما بالاتر رفته و در نتیجه تعریق هم بیشتر میشود و به این دلیل آب بیشتری از دست میدهید پس نیاز بیشتری به نوشیدن آب نسبت به یک کارمند یا مدیر خواهید داشت.
چهار. میزان فعالیت بدنی
این که چقدر در طول شبانه روز فعالیت بدنی دارید تاثیر مستقیمی بر میران آبی که بدن شما نیاز دارد خواهد داشت. کسانی که در مشاغل پرجنب و جوش مشغول به فعالیت هستند یا زیاد سرپا میایستند بیشتر از کسانی که شغلشان پشت میز و کامپیوتر نشستن است به نوشیدن آب نیاز دارند. همچنین ورزشکاران و کسانی که فعالیت منظم ورزشی را در برنامه روزانه خود قرار دادهاند باید به دلیل تعریق بیشتر نسبت به «یکجا نشینها!» آب نوشیدنی بیشتری هم مصرف کنند.
پنج. وضعیت سلامتی
وضعیت سلامتی بدن هر فرد ممکن است شرایطی را ایجاب که در طبق آن، فرد نیاز به نوشیدن آب آشامیدنی بیشتری نسبت سایر افراد داشته باشد. برای مثال اگر دچار عفونت یا تب شدید هستید یا به دلیل عوارضی همچون اسهال و استفراغ ناشی از بیماریهای مختلف آب زیادی از بدنتان هدر میرود، باید نوشیدن آب را بیشتر جدی بگیرید. همچنین کسانی که دچار بیماریهایی نظیر دیابت یا فشار خون بالا هستند، ممکن است طبق نظر و توصیه پزشک، نیاز به مصرف مقدار بیشتری آب نسبت افراد دیگر داشته باشند. برخی داروها نیز که برای دورههای موقتی به بیماران تجویز میشود نیز ممکن است منجر به کشیدن آب از بدن شوند و در این صورت باید طبق نظر پزشک آب بیشتری نسبت به حد معمول مصرف کرد.
شش. دوران بارداری و شیردهی
اگر باردار هستید و نوزاد شما در دوران شیرخوارگی به سر میبرد، نیاز دارید تا مقدار بیشتری آب آشامیدنی سالم و تصفیهشده مصرف کنید تا از ابتلا به کمآبی بدن و عوارض متوسط و بعضا شدید و خطرناک آن جلوگیری نمایید. یادتان باشد هنگام بارداری و شیردهی، بدن شما دارد برای دو نفر زندگی میکند و نیازهای طبیعی و غذاییاش نیز با سایر افراد متفاوت خواهد بود.
آیا نوشیدن آب روی سطح انرژی بدن تاثیر میگذارد؟
تا کنون ادعاهای بسیاری مبنی بر کاهش سطح انرژی بدن در صورت عدم نوشیدن آب کافی و خشک شدن بدن مطرح شده است. مطالعات و پژوهشهایی بسیاری در تایید این ادعا صورت گرفته است.
طبق یکی از این پژوهشها در آزمایشی مشخص شد که زنانی که تنها حدود یک و نیم درصد از آب بدنشان پس از تمرین ورزشی کاهش یافته بود دچار بیحالی و افزایش احتمال ابتلا به سردرد شده بودند. مطالعهی دیگری در چین که روی مردان صورت گرفته بود نشان داد که عدم نوشیدن آب برای سی و شش ساعت تاثیر بسزایی روی افزایش خستگی، هوشیاری، سرعت عمل و حافظه کوتاه مدت میگذارد.
شاید نگاه اول از دست دادن تنها یک درصد از آب بدن زیاد اتفاق قابل توجهی نباشد، اما باید با توجه به نسبت جرم بدن و مقداری که آب آن را تشکیل میدهد متوجه شد که همین یک درصد هم حجم قابلتوجهی از کل وجود ماست!
آیا نوشیدنیهایی غیر از آب هم مفید هستند؟
آب آشامیدنی ساده تنها منبع تامین آب مورد نیاز بدن ما نیست، گرچه اولین و مهمترین منبع محسوب میشود! نوشیدنیهای دیگر هم میتوانند قسمتی از آب مورد نیاز بدن را تامین کنند.
برخی معتقدند که نوشیدنیهایی که برپایهی کافئین تهیه میشوند، مانند قهوه و چای، به این دلیل که خاصیت خشک کردن آب بدن را دارند نمیتوانند قسمتی از آب مورد نیاز بدن را تهیه کنند. اما مطالعات نشان داده است که اثر آبکشی این نوشیدنیهای کافئیندار آنقدر هم که تصور میشود زیاد نیست، ولی در برخی افراد میتواند به سبب افزایش میزان ادرار باعث خروج آب بیشتری از بدن شود. روی هم رفته میتوان گفت که در این زمینه تعادلی وجود دارد و باید اعلام کرد که نوشیدنیهای کافئیندار هم میتوانند مقداری از آب مورد نیاز بدن را تامین کنند.
همچنین بسیاری از غذاها مانند سوپها و آشها، حاوی مقدار زیادی آب هستند و میتوانند قسمتی از آب مورد نیاز بدن را تامین کنند. گوشت، ماهی، تخم مرغ و مخصوصا میوهها و سبزیجات شامل مقداری آب هستند و میتوانند در این زمینه کمکرسان بدن باشند.