همهی انسانها دوست دارند همواره بدنی سالم با بالاترین بهرهوری جسمی و روانی داشته باشند. اما رسیدن به این نقطه در طولانی ملزم به رعایت نکات بسیار زیادی است. فعالیت بدنی منظم، احتیاط در مصرف الکل و سیگار، تغذیه مناسب و سالم، سرگرمی و تفریح و بسیاری دیگر از عوامل میتوانند روی این هدف تاثیر مستقیم داشته باشند.
بدن برای حفظ عملکرد و بهرهوری خود، نیاز به تامین مواد گوناگونی دارد. مواد معدنی موجود در آب و غذا، از مهمترین منابع افزایش بهرهوری بدن در اندامها و دستگاههای مختلف میباشند. این مواد معدنی هنگامی که از طریق آب نوشیدنی تامین شوند، سریعتر و آسودهتر به قسمتهای مختلف بدن رسانده شده و جذب میشوند. تامین مواد معدنی مورد نیاز بدن برای حفظ سطح ایمنی بدن بسیار ضروری است.در ادامه به بررسی مواد معدنیای که بدن انسان از طریق آب جذب میکند میپردازیم:
یک. سدیم
سدیم جزو آن دسته از مواد معدنی است که به وفور در آب نوشیدنی یافت میشود. وجود سدیم برای انتقال دستورات عصبی در بدن بسیار حیاتی است. همچنینی سدیم تاثیر بسزایی بر انقباض و تمدد اعصابِ عضلات بدن دارد. علاوه بر این، سدیم برای برقراری توازن میان آب و دیگر مواد معدنی در بدن ضروری بوده و از این طریق به کنترل سطح مایعات بدن کمک شایانی میکند. بطور معمول، یک لیتر آب آشامیدنی حاوی پنجاه میلیگرم سدیم میباشد، اما متوسط سدیم مورد نیاز بدن یک انسان در طول شبانه روز 2300 میلیگرم است! این بدان معناست که انسان اگر قصد داشته باشد همهی نیاز سدیم خود را از طریق نوشیدن آب برطرف کند، باید روزانه حدود 45 لیتر آب بنوشد و احتمالا بترکد!
دو. کلسیم
کلسیم نیز از مهمترین مواد معدنی موجود در آب آشامیدنی محسوب میشود. گرچه وجود آن موجب افزایش سختیِ آب شده و آن را برای مصارف شسشتو و تمیزکاری کماثر میکند، اما برای سلامت انسان بسیار ضروری است. وجود کلسیم در آب آشامیدنی به توسعه و بهبود ساختاریِ استخوانها و دندانها کمک میکند. کلسیم همچنین برای جلوگیری از ابتلا به فشار خون بالا، سکته و سنگ کلیه ضروری است. مقدار به اندازهی کلسیم موجود در بدن مانع از لخته شدن خون نیز میشود. بطور معمول در یک لیتر آب نوشیدنی سالم، حدودا 30 میلیگرم کلسیم وجود دارد. مقدار کلسیم مورد نیاز بدن در طول یک شبانه روز بین 2000 تا 2500 میلیگرم پیشبینی میشود. بنابراین توصیه میشود به فکر تامین تمام کلسیم مورد نیاز بدن خود از طریق نوشیدن آب نباشید!
سه. منیزیم
کار اصلیِ منیزیم موجود در آب را میتوان حمایت از ماهیچهها و عضلات بدن دانست. منیزیم موجب بهبود عملکرد اعصاب شده و تولید انرژی در بدن را تنظیم میکند. از آن جایی که تامین منیزیم بدن از طریق مکملهای تجاری ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع، گرفتگی شکم و اسهال شود، توصیه میشود منیزیم مورد نیاز بدن بیشتر از طریق نوشیدن و خوردن آب و غذا تامین شود. کمبود منیزیم در بدن معمولا نشانهی خاصی را در فرد بروز نمیدهد تا او متوجه این موضوع شود. اما وقتی سطح منیزیم بدن به اندازهی افراطی کاهش یابد، میتواند موجب افزایش فشار خون، احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی، ابتلا به دیابت نوع دو و همچنین پوکی استخوان شود. از آن جایی که یک لیتر آب نوشیدنی معمولا حاوی 10 میلیگرم منیزیم میباشد و نیاز روزانهی بدن به منیزیم نیز حدود 400 میلیگرم تخمین زده میشود، توصیه میشود برای تامین این ماده معدنی در بدن به فکر تامین کل آن از طریق نوشیدن آب نباشید!
چهار. فلوراید
فلوراید یک ریز مغذی بسیار مهم در بدن انسان محسوب میشود. فلوراید معمولا بطور طبیعی در آب نوشیدنی حضور داشته و وجود آن برای حفظ ساختار و استحکام استخوانها حیاتی میباشد. فلوراید همچنین در جلوگیری از پوسیدگی دندان نقش حیاتی ایفا میکند. به همین دلیلی است که بسیاری از تولیدکنندگان خمیردندانها این ماده را به محصولاتشان اضافه میکنند. اما وجود بیش از حد فلوراید در بدن میتوان موجب لکهدار شدن و فلوئوروزیس دندانها شده و همین امر موجب پوسیدگی دندان میشود! پس حفظ تعادل در مصرف فلوراید میتواند تضمین کنندهی سلامت شما باشد. نه کمتر و نه بیشتر! مقدار فلوراید مورد نیاز بدن در طول شبانه روز حدود 2.5 میلی گرم میباشد و هر لیتر آب نوشیدنی به طور معمول حاوی حدود یک میلیگرم فلوراید میباشد.
پنج. فسفر
فسفر یکی دیگر از ریزمغذیهای موجود در آب نوشیدنی محسوب میشود. وجود فسفر به طور ویژه برای حفظ سلامتی استخوانها و دندانها ضروری است. وجود فسفر در تعدیل و تنظیمِ نحوهی ذخیرهسازی و استفادهی کربوهیدراتها و چربیها در بدن نیز نقش بسزایی دارد. وجود آن برای پروتینها نیز در رشد، ترمیم و حفظ سلولها و بافتها بسیار مهم است. این ریزمغزی همچنین در فرایند تصفیهی موجود در کلیهها و دفع مواد مضر و اضافی نقشی اساسی ایفا میکند. نیاز بدن انسان به فسفر در طول شبانه روز حدود 1200 میلی گرم تخمین زده شده است.
شش. یُد
ید بطور طبیعی در آب نوشیدنی وجود دارد. وجود و تامین ید مورد نیاز بدن برای حفظ سلامت تیروئید بسیار ضروری است. عملکرد غدد درونریز حیاتی در تنظیم متابولیسم بدن نیز به وجود ید کافی در بدن بستگی دارد. ید بصورت کلی نقشی اساسی در تنظیم و تعدیل بهرهوری سیستم متابولیسم بدن ایفا میکند.
هفت. کلرید
کلرید یکی از الکترولیتهای موجود در خون بدن محسوب میشود. وجود کلرید برای تنظیم و تعدیل مایعات بدن ضروری است. کلرید میتوان در تعدیل الکتورلیته و حفظ خنثی شدن الکتریکی نقشی اساسی بازی کند. وجود کلرید همچنین برای وضعیت اسیدی-بازی ضروری است. این ماده همچنین نقشی حیاتی در تشخصی شرایط پاتولوژیک دارد. بدن انسان در طول شبانه روز به حدود 3.6 گرم کلرید نیاز دارد. یک لیتر آب نوشیدنی میتواند نزدیک به 250 میلی گرم کلرید را تامین کند.
هشت. زینک
زینک هم به طور طبیعی در آب نوشیدنی موجود است. این ریزمغذی پرطرفدار به طور ویژه برای حفظ قدرت سیستم ایمنی بدن و افزایش علکرد متابولیسم مفید میباشد. زینک همچنین در درمان سریعتر زخمها به کار میرود. باید به این نکته نیز اشاره کرد که وجود زینک است که باعث میشود سیستم بویایی و چشایی ما به درستی کار کند و کمبود آن در بدن موجب اختلال در این وضعیت میشود. مقدار زینک مورد نیاز بدن در طول شبانه روز حدودا 8 میلی گرم برای زنان و 11 میلی گرم برای مردان توصیه میشود.
نتیجهگیری
بدن انسان برای قرار گرفتن در بهترین حالت عملکردی خود به حدود 21 ماده معدنی و ریزمغذی نیاز دارد. جدای از غذا، آب یکی از مهمترین راهها برای تامین روزانهی این مواد ضروری محسوب میشود. گرچه مواد معدنی ضروری و مورد نیاز بدن به اندازهی کم و حداقلی در آب وجود دارند، اما وجود همین مقدار در بدن نیز تاثیر بسزایی دارد، زیرا همانطور که در بالا اشاره کردیم، مواد معدنی موجود در آب بسیار سریعتر و راحتتر از مواد معدنی موجود در غذا جذب بدن و اندامها میشوند.