تصور کنید که در یک آخر هفته‌ی زیبا، از شهر خارج شده‌اید تا در طبیعت بکر به قدم زدن یا کوهنوردی بپردازید و کمی هوای تازه تنفس کنید. احساس تابش مستقیم خورشید بر پوست، پس از یک هفته کار در اداره یا زیر سقف، یک احساس بی‌نظیر خواهد بود. اما با نزدیک شدن به غروب، ناگهان احساس خستگی شدید، کمی حالت تهوع و حتی مقداری سرگیجه شما را که در طول روز در حال لذت بردن از طبیعت بوده‌اید متعجب می‌کند! شاید احتمال بدهید که به یک ویروس ناشناخته گرفتار شده باشید، بله! اسم این ویروس “کم آب شدن بدن” است!
کم‌آبی یا خشکی بدن، زمانی رخ می‌دهد که شما کم‌تر از مقداری که بدن‌تان آب از دست می‌دهد آب وارد آن می‌کنید. به همین دلیل، بدن شما که به اندازه‌ی کافی آب ندارد، دچار اختلال در عملکردهای حیاتی خود می‌شود. بطور معمول، احساس تشنگی اولین نشانه‌ای است که شما را به سمت نوشیدن آب برای تامین آب مورد نیاز بدن تا رسیدن به سطح نرمال تحریک می‌کند. بدن از طریق تعریق، تنفس، ادرار و مدفوع مقدار زیادی آب از دست می‌دهد. هنگام فعالیت‌های ورزشی و کارهای نیمه سنگین روزمره، این از دست رفتن آب بدن، سرعت و حجم بیش‌تری هم می‌گیرد. گاهی اسهال و استفراغ خود به تنهایی باعث از دست رفتن حجم زیادی از آب بدن و در نتیجه خشک شدن شدید بدن می‌شوند.
در کل باید به یاد داشت که بدن انسان برای داشتن عملکردی مناسب و سالم، نیاز به آب کافی دارد. اما ممکن است از خود بپرسید که من باید در طول شبانه روز چقدر آب بنوشم؟ خب نمی‌توان یک مقدار واحد را برای همه توصیه کرد. میزان آب مورد نیاز بدن از هر فرد تا فرد دیگر متفادت خواهد بود. تعیین این مقدار نیاز به بررسی عوامل گوناگونی دارد. عواملی همچون: سن، جنسیت، شغل، میزان فعالیت بدنی، وضعیت سلامتی، بیماری‌های خاص، مصرف داروهای خاص، آب و هوای محل زندگی و ده‌ها عامل دیگر. ما در این مقاله سعی کرده‌ایم تا یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در تعیین حجم آب مورد نیاز بدن هر انسان را بررسی کنیم: سن.
بیایید در ادامه بررسی کنیم که هر سن و سالی، چه مقدار آب آشامیدنی در طول شبانه روز می‌طلبد.
کودکان
کودکان زیر نه سال بیش‌تر و سریع‌تر از بزرگسالان در طول شبانه روز آب از دست می‌دهند. از سوی دیگر کودکان در این سن اغلب نمی‌توانند تصور کنند که دلیل حال بد آن‌ها ممکن است عدم نوشیدن آب به مقدار کافی باشد، پس نوشیدن آن را باز هم به تعویق انداخته و به ادامه‌ی فعالیت ورزشی یا بازی‌های خود می‌پردازند. این وضعیت ممکن است گاهی تبعات شدید و جانی داشته باشد. بخصوص اگر این کودکان در حال فعالیت در هوای گرم و زیر نور مستقیم خورشید باشند. اگر این حالت هر روز و در طولانی مدت ادامه داشته باشد، ممکن است منجر به بروز بیماری‌های گوارشی هم بشود.
بهتر است کودکان، به ازای هر سال سن، یک لیوان آب در طول روز بنوشند. برای مثال یک کودک هشت ساله بهتر است روزی هشت لیوان آب بنوشد تا مطمئن شود که بدن او تحت تاثیر کم‌آبی و خشکی قرار نخواهد گرفت. اما روزی هشت لیوان اوج این توصیه است. یعنی، کودک ده ساله لازم نیست روزی ده لیوان آب بنوشد، بلکه نوشیدن همان هشت لیوان آب برای او کافی خواهد بود.
نوجوانان و بزرگسالان
کم‌آبی و خشک شدن بدن در بین نوجوانان و بزرگسالانی که از نظر بدنی سالم باشند کم‌تر اتفاق می‌افتد. البته استثنا هم وجود دارد. ورزشکاران، کارگرانی که مشاغل سنگین فیزیکی دارند و بیماران مبتلا به دیابت، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به خشکی بدن قرار دارند. یادتان باشد که عدم نوشیدن آب به مقدار کافی می‌تواند روی عملکرد عمومی بدن بطور کلی و عملکرد کلیه‌ها بطور ویژه تاثیری مخرب داشته باشد. سنگ کلیه که یکی از سخت‌ترین دردهای فیزیکی انسان را نیز موجب می‌شود، در اکثر موارد حاصل عدم نوشیدن آب به مقدار کافی می‌باشد. اگر به دنبال علائم کم‌آبی و خشک شدن بدن هستید، این موارد را جدی بگیرید: خستگی، سردرد، سرگیجه، پوست خشک، خشک شدن دهان و کاهش حجم و دفعات ادرار.
اما نوجوانان و بزرگسالان باید در طول شبانه روز چقدر آب بنوشند؟ شاید شما هم توصیه‌ی معروف هشت لیوان آب در روز را شنیده باشید. این توصیه زیاد هم علمی و دقیق نیست اما به دلیل جا افتادن و آسان بودن در به خاطر سپردن، به توصیه‌ای پذیرفته شده و محبوب تبدیل شده است. همان‌طور که گفتیم، مقدار آب مورد نیاز بدن هر انسان در طول شبانه روز با توجه به در نظر گرفتن عوامل مختلفی همچون سن، جنسیت، شغل و… از سایر افراد متفاوت خواهد بود. اما بطور عمومی اگر بیماری یا شغل خاصی ندارید، نوشیدن همان هشت لیوان آب بعلاوه‌ی نوشیدنی‌هایی نظیر چای کم‌رنگ، آبمیوه‌های طبیعی و دم‌نوش‌ها کافی خواهد بود.
افراد مسن
افراد مسن، کم‌تر از جوانان می‌توانند آب را در بدن خود ذخیره کنند و از سوی دیگر، کم‌تر هم احساس تشنگی می‌کنند. علاوه بر این، افراد مسن، سریع‌تر از دیگران بالا رفتن دمای بدن را تجربه می‌کنند. همه این عوامل روی هم رفته موجب بالا رفتن احتمال ابتلا به خشکی بدن در این افراد نسبت سایر سنین می‌شود. اگر به دنبال علائمی برای تشخصی کم‌آبی و خشکی بدن در افراد مسن هستید، به این موارد توجه کنید: گیجی، اخلال در حرکت، سرگیجه و سردرد، خشک شدن پوست، خشک شدن و تورم چشم‌ها، عدم تعریق، ضربان قلب بالا و فشار خون پایین.
اما افراد مسن باید چه مقدار در طول شبانه روز آب آشامیدنی بنوشند؟ توصیه عمومی این است که نوشیدن آب باید به روتین زندگی این افراد تبدیل شود. بهتر است با هر بار که قرص‌های خود را مصرف می‌کنید یک لیوان کامل آب بنوشید. هم‌چنین قبل و بعد از ترک منزل برای پیاده‌روی نیز نوشیدن یک لیوان آب توصیه می‌شود. علاوه بر این، نوشیدن آب بیش‌تر در فصل‌ها و ماه‌های گرم سال را نیز فراموش نکنید. معمولا افراد مسن دست کم یک بار در طول سال با یک پزشک قرار ملاقات و ویزیت دارند. پس بهتر است این بار که با پزشک خود در مورد وضعیت‌تان مشورت می‌کنید، در مورد میزان آب مورد نیاز بدن‌تان هم، بسته به وضع سلامتی خود، از او مشورت بگیرید.
